Het onderstaande artikel is van schrijver en vriend Martin Schäfer en komt uit zijn mooie boek “Wild South”.
In Graceland is Elvis altijd thuis
Graceland is dé topattractie in Memphis. Hoewel Elvis Presley al meer dan een kwart eeuw dood is, stromen muziekliefhebbers uit de hele wereld naar Tennessee om te zien waar, en vooral hoe de koning van de rock n’ roll leefde. Wij gingen de legende achterna, en hoopten stiekem dat hij thuis was.
Het jaar is 1957 en Elvis’ ster begint net lekker te stijgen. Vers van de set van zijn tweede Hollywoodfilm ‘Loving You’, en met hits als ‘That’s Allright (Mama)’ en ‘Love Me Tender’ onder zijn riem kan de wereld heel even niet kapot voor de dan 22-jarige jongen. ‘Jailhouse Rock’ moet nog komen, maar zijn sterrenstatus geeft hem nu al steeds meer toegang tot het leven waarvan hij altijd gedroomd heeft, en nog droomt. Geld als water, vrouwen in drommen voor de deur en elke uitgebrachte plaat gegarandeerd met stip op één – de schuwe jongen uit Tupelo, Mississippi heeft het gemaakt. Het enige dat nog ontbreekt, is een eigen huis.
Schitterend erfgoed
Op aanraden van zijn ouders neemt hij een kijkje op Graceland, een landgoed aan de zuidelijke rand van Memphis, toen nog Whitehaven geheten. Oorspronkelijk werd het statige buitenhuis van Dr. en mevrouw Moore in 1939 gebouwd, ‘in een schaduwrijke boomgaard van immense eikebomen, op grond die al sinds de Burgeroorlog in de familie was’. Aldus de advertentie, die verder lyrisch verhaalt over het schitterende erfgoed dat op elegante wijze de rust en beleefde vriendelijkheid van de koloniale stijl ademt.
Elvis loopt verveeld van kamer naar kamer, terwijl zijn ouders ademloos door het weelederige landhuis dwalen. Hij blijft hier en daar even hangen, haalt een paar noten uit een oude piano in de woonkamer en schampert dat het huis nog best wat werk zal kosten. Dit is het zoveelste huis dat ze bezichtigen, maar hij wil de journalist die hem op de huizenjacht begeleidt, tevreden stellen met een koop. Gaandeweg werken echter de rijke inrichting en de typisch zuidelijke stijl van het landhuis op hem in en vraagt Elvis de makelaar of zij het contract bij zich heeft. Vijf minuten later is Graceland van hem, voor 100.000 dollar. The King is thuis.
Zodra de koop gesloten is, begint de inrichting onmiddellijk. Elvis heeft aanvankelijk veel wensen maar laat de huisstijl over aan zijn moeder Gladys. Hij heeft maar twee harde eisen: de meest schitterende slaapkamer van Memphis voor zijn mama, en een soda fountain, waar hij en zijn vrienden in alle rust limo’tjes en root beer floats(een bolletje ijs in een glas cola) konden drinken.
Custom made
Als hij Graceland in de zomer van 1957 betrekt, neemt hij zijn intrek in een waar paleis. Zijn tronen staan in een comfortabele thuishaven, waar Elvis kan rusten in een bed van 2,5 bij 2, en op de custom madebank van 4,5 meter in de huiskamer. Ter ontspanning is er een zwembad in de tuin en een, voor die tijd indrukwekkend, met muzieknoten en gitaren gesmeed hek in een solide muur houdt opdringerige voorbijgangers buiten het terrein. Met de knip van zijn vingers verschijnt moeders met een schaal tosti’s met pindakaas en banaan waarop de roomboter uit de koekenpan nog glinstert. Want ook Gladys en vader Vernon worden niet vergeten: een kippenhok en een stal voor de varkens staan buiten in de prachtige achtertuin die moeder Presley heeft laten aanleggen. Voor Elvis is Graceland net zo goed het huis van zijn moeder, aangezien ‘zij er een echt thuis van heeft gemaakt’. Na haar dood, een jaar nadat ze samen waren verthuisd, knapt er dan ook iets in de jonge superster. Hij rouwt uit het zicht, in het leger dat hem stationeert in Duitsland; de enige keer dat Elvis Presley Europa zal aandoen. Na diensttijd komt er, mede geholpen door speedpillen, een veranderde Elvis terug: energieker, gedisciplineerder en volwassen begint hij met frisse moed aan de rest van zijn loopbaan.
Goede tijden, slechte tijden
Hij trekt zich, als hij niet tourt of opneemt, volledig terug in zijn luxueuze schuilplaats en brengt veel tijd door met zijn vader en vrienden. Elvis en zijn gevolg, dat steeds groter wordt om de aandacht die zijn moeder hem schonk te compenseren, gebruiken het landhuis als privé-speeltuin, waar alles kan en moet: wilde feesten met fans, intieme nachtelijke zangsessies achter de piano en – tijdens Elvis’ langdurige paardenobsessie – groepsritten over het immer groeiende terrein. Zijn entourage, de ‘Memphis Mafia’ (bekend om hun lijfspreuk ‘Taking Care of Business – in a Flash!’), zijn op Graceland altijd welkom, want het is altijd feest in Elvis’ wereld. De piepjonge Priscilla Beaulieu, die hij in Duitsland ontmoette, wordt zijn vrouw en gaat geluidloos op in de uitbuitende vriendenmeute die Elvis achterna loopt. Tegen de tijd dat manager Colonel Tom Parker zijn laatste film aankondigt, is Elvis Presley getrouwd vader, verslaafd en min of meer uit het directe zicht verdwenen door een reeks zouteloze kitschfilms. Maar als hij in 1968 op met de legendarische ’68 Comeback Special en de daarop volgende reeks optredens in het Flamingo in Las Vegas zijn rechtmatige plek op de troon terugeist, herleven de mooie tijden thuis ook weer. Tot op zekere hoogte: Elvis, volledig afhankelijk van uppers, downers en anderssoortig farmaceutisch snoepgoed, is zo paranoïde en wisselvallig als maar kan. Zijn stemmingswisselingen zorgen voor een opgejaagde sfeer thuis, die nooit meer zo hectisch en spontaan als toen zou worden. Vrienden komen en gaan, maar de echte blijven steeds vaker weg. Als Priscilla plaats maakt voor een reeks wisselende vriendinnetjes groeit alleen zijn triestheid nog sneller dan zijn omvang. Als hij in 1977 dood wordt gevonden in de badkamer, komt er een einde aan de legende. Op 42-jarige leeftijd sterft de koning van de rock ‘n’ roll aan een hartstilstand. En lang leve die koning: in 1982 opent een geëmotioneerde Priscilla Graceland voor het publiek.
Herinnering
In de loop der jaren is Graceland voortdurend veranderd, zeker toen de eeuwig verveelde Priscilla de creditcards eenmaal in handen kreeg. Blauw werd wit, groen-geel werd pluchen rood, en daartussenin fonkelde en glinsterde er veel glas en zilver. Het kon altijd nieuwer, gekker, origineler. Na te zijn begonnen op krap 1.000 vierkante meter, is Graceland nu meer dan 1.600 vierkante meter groot, tegen onderhoudskosten die opliepen tot 500.000 dollar. Een voormalige vriendin uit de laatste jaren van zijn leven, Linda Thompson, maakte Priscilla’s noeste werk in 1974 ongedaan en verving het groen-geel-witte interieur door het opzichtige rood fluweel en pluche van de jaren zeventig. Het Graceland dat wij te zien krijgen, is echter grotendeels de ‘jongere-Elvis’-versie waarmee de fans zich anno 2005 laten troosten. Vrijwel meteen na Elvis’ dood in 1977 liet Priscilla de hele boel beneden weer terugdraaien naar hoe zij haar oude huis in herinnering had. Boven werd wel onmiddellijk na zijn dood de eerste verdieping hermetisch afgesloten. Tot op de dag van vandaag heeft slechts een enkeling een blik mogen werpen. Acteur Nicholas Cage, bijvoorbeeld, die een tijd lang een relatie had met dochter Lisa Marie, schijnt in zijn bed gelegen te hebben en heeft naar alle waarschijnlijkheid een kort moment op hét toilet gezeten. Bij leven was dit ook al Elvis’ inner sanctum, zijn heiligdom waar niemand behalve familie mocht komen. Een bizar monument dat alleen voor Priscilla en Lisa Marie ontsloten wordt; zelfs voor medewerkers en bestuursleden van de Elvis Presley Foundation is de bovenverdieping verboden toegang. Zijn dood was voor niemand een reden om hierin verandering te brengen.
Heden het verleden
Beneden is echter genoeg te zien. Bij binnenkomst in de lichte foyer valt meteen de efficiëntie op waarmee de tour wordt begeleid. Onopvallende maar solide plastic afzettingen scheiden graaigrage fans van de vele Heilige Gralen die deze plek rijk is. De stroom bezoekers wordt vriendelijk, doch dringend door de ruimtes geleid, al dan niet door de perfect getimede stem van de meester zelf, die via een koptelefoon toelichting geeft op zijn interieurkeuzes. Meteen rechts ligt de huiskamer, voorzien van prachtig gekleurde glas-in-loodramen (met schitterende pauwen, symbool voor eeuwig leven), een glimmend zwarte vleugel en de lange witte bank. Tegenover ligt de eetkamer – gedekt voor zes personen – waar Elvis zijn diner nuttigde. Na het simpele slaapvertrek van Vernon en Gladys vervolgt, via een trap met spiegels aan het plafond, de tour langs de jaren-70-keuken, de biljartkelder – met een gekmakend textielplafond dat in miljoenen vouwen voor eeuwig stof vangt – en de Jungle Room. Deze, volledig met groen hoogpolig tapijt beklede kamer, is compleet ingericht uit één winkel met spullen die Elvis ooit in dertig minuten kocht: beelden van Polynesische afgoden, met huiden overtrokken meubels en een heuse sprankelendeindoorwaterval. Denk donker houtsnijwerk, dierenvellen en tropisch gebladerte; Tiki, zoals dat heet. Vervolgens nog zo’n beruchte kamer, de blauw-gele TV Room, waar televisiefanaat Elvis op drie schermen tegelijkertijd films en het nieuws volgde, zoals hij ooit president Nixon had zien doen. Dat hij geregeld één van zijn vele pistolen als uit-knop gebruikte, laten we voor de vriendelijke overlevering zoveel mogelijk buiten beschouwing.
Slotakkoord
Na een kamer met oude meubels van de eerste verdieping en kleding, is het tijd voor de trofeeën. Gouden en platina platen, oude documenten, kostuums, prijzen en veel meer; kamerbreed zo ver het oog reikt, duizelt het zelfs de meest nuchtere fan van alles dat er blinkt. Helemaal als je uitkomt in de grote hal waar al zijn jumpsuitsuit de laatste jaren van podiumbestaan staan opgesteld; een overdonderende showbusiness-explosie van muziek, katoen, nylon en bergkristal. Een geweldig getimede, laatste toegift voor het onvermijdelijke slotakkoord dat straks komt.
Elvis has never left this building. Hij ligt begraven in de tuin van het paleis, in de rustgevende setting van zijn geliefde Meditation Garden. Onder het wakend oog van een reusachtig Jezusbeeld liggen Elvis, vader Vernon, moeder Gladys, tweelingbroer Jessie en oma Minnie Mae naast elkaar onder zwarte grafplaten op hun laatste rustplaats. Op de achtergrond ruist een fontein, en klinkt er soms zacht snikken van fans. Geen dramatische taferelen, een soort geluidloos respect beheerst de ontluikende tearjerker. De meest bezochte plek van Graceland is boven alles een stil eerbetoon aan een man, die voor de buitenwereld zijn best deed zo baanbrekend mogelijk te leven.
Hoewel Elvis Presley al meer dan een kwart eeuw dood is, stromen jaarlijks 700.000 muziekliefhebbers uit de hele wereld naar Tennessee om te zien waar en vooral hoe de koning van de rock n’ roll leefde. Alleen het Witte Huis krijgt meer aandacht.
“Hier wist ik voor het eerst dat alles, waar ik voor gebeden had, van droomde en voor werkte, waarheid was geworden”, zei hij ooit, en meende dat van ganser harte. In Graceland leefde Elvis Aron Presley. Vreemd genoeg maakt dit opzichtige testament hem menselijker dan hij bij leven zo krampachtig wilde laten terugkomen in zijn bovennatuurlijke legende. Na anderhalf uur met die vriendelijke stem in je hoofd te hebben rondgelopen, langs zijn persoonlijke bezittingen, kleren en privé-foto’s sta je uiteindelijk aan het graf van een doodgewoon mens als elk ander. Gevangen in zijn eigen droom, voor altijd koning van zijn wereld. Van Graceland.
Graceland Tours
Deze hoogtepunten worden op Graceland aangeboden.
The Graceland Mansion Tour
Een rondleiding van 90 minuten die je, onder meer, meeneemt langs de woonkamer, keuken, eetzaal, TV-kamer, poolkelder en de beruchte Jungle Room, waarin Elvis met stalen gezicht een complete Hawaii garage salepropte. Maar ook de trofeeënzalen, waar al zijn gouden platen, kostuums, waaronder een berg glitterende jumpsuitsen de twee mooiste uit de ’68 Comeback Special, en persoonlijke bezittingen liggen uitgestald, is een must-see. De tour eindigt na een tussenstop bij de squash-hal in de Meditatietuin, waar the King en zijn naaste familie liggen begraven. De tour wordt begeleid door audiomateriaal, waarop Elvis je via een walkman zelf zijn huis laat zien. En da’s spookachtiger dan je denkt.
Walk a Mile in my Shoes
Een emotioneel gezwollen, 21-minuten durend overzicht van de carrière van Elvis Presley aan de hand van beelden van zijn ontelbare Hollywoodfilms, van Love me Tender (1956) tot Change of Habit (1969). Wie hierna geen danskriebels of brok in de keel krijgt, kan de showbusiness beter opgeven.
Automobile Museum
Alle auto’s van de King. Tenminste, het leeuwendeel van de vehikels die Elvis in zijn stal had staan. Inclusief de roze Cadillac die hij voor zijn moeder kocht en een heuse drive-in, waar je in echte autobanken naar filmclips van Elvis kunt kijken.
Sincerely Elvis
De persoonlijke kant van de King. In dit kleine museum zie je ‘off-stage’ kleding, meubels, beeldjes voor op het dressoir en homevideo’s en privéfoto’s van Elvis, Priscilla en Lisa-Marie.
Custom Jets
Elvis hield eigenlijk helemaal niet van vliegen en gaf de voorkeur aan bussen en treinen. Maar als hij zich door de lucht bewoog, was dat dan ook in stijl. Twee privévliegtuigen stonden vrijwel constant tot zijn beschikking. De Lisa Marie– ooit door Elvis zelf als ‘vliegend Graceland’ bestempeld – heeft zeven ruimtes, waaronder een woonkamer, vergaderzaal, slaapkamer met king-size bed en een badkamer met gouden kranen als hoogtepunten. Voor 800.000 dollar met recht de trots van Presley Air. De Jet Staris misschien kleiner maar kan zich nog steeds met de meeste privéjets meten.
Giftshops
Een avontuur op zich zijn de verschillende giftshops naast de ingang. T-shirts, tangaslips, sleutelhangers, boeken, DVD’s en nog veel, heel veel meer. All Elvis, all the time. Smaakvoller dan verwacht.
